De VVD staat bekend als een tamelijk conservatieve partij als het gaat over het klimaat. De VVD zelf ziet dat niet zo om verschillende redenen. Op de vraag welke redenen dat zijn en de vraag hoe groot de invloed van de VVD is op het klimaatbeleid in Nederland krijgt u in dit artikel antwoord.

De kern van het antwoord op de vraag om het klimaatbeleid van de VVD kort te beschrijven is als volgt: “Een belangrijke sleutel tot vooruitgang op het gebied van klimaat ligt volgens de VVD binnen de samenleving zelf: bedrijven, wetenschap en individuen die samenwerken, moderniseren, werken aan innovatie en het verspreiden van kennis. De overheid neemt belemmeringen weg en stimuleert ondernemerschap en innovaties die ons verder helpen”. Dit antwoord is simpel te verklaren met één van de hoofdpunten van de VVD: weinig overheidsinvloed. Ook het klimaatprobleem wil de VVD vooral oplossen door samenwerking tussen particuliere instanties, met een kleine rol voor de overheid door op de achtergrond problemen op te lossen.

Een andere manier waarop het klimaatbeleid van de VVD naar eigen zeggen uniek is, is de duidelijke internationale kijk op de klimaatproblemen. “Zonder welvaart, geen milieuwinst! Je kunt het ook nooit alleen. Daarvoor zijn we te klein.” Daarom stemt de VVD hun klimaatbeleid het liefst af op Europese normen. Als voorbeeld geeft Dijkstra de luchtkwaliteit: “Lucht houdt zich ook niet aan grenzen. Als het vies is in het Ruhrgebied, op de Noordzee of België hebben wij er ook last van. Met broeikasgassen geldt dat ook”. De VVD geeft deze internationale kijk ook als reden voor de matige maatregelen die de partij in Nederland wil nemen om de klimaatverandering tegen te gaan. Bij deze kwestie is duidelijk te zien dat de VVD ook in het klimaatbeleid het economische aspect niet uit het oog verliest. “Extra nationale regels werken in een open economie als de onze ook slecht. De kans dat grote bedrijven verhuizen naar andere plekken waar mindere eisen worden gesteld is aanwezig. Daar schiet niemand iets mee op”. Uit dit citaat is dus af te leiden dat de VVD in dit geval de economische groei van Nederland belangrijker vindt dan klimaatverbetering. Dijkstra benadrukt het economisch belang later nog eens als hem wordt gevraagd of hij zijn achtergrond van economische studies kan toepassen bij het klimaatbeleid van de VVD: “Ja, dat geeft een groot voordeel. Je kijkt niet persé vanuit milieuproblematiek tegen iets aan, maar probeert kansen te vinden voor een win-win tussen economie en milieu”.

Uiteraard is de VVD wel bereid om überhaupt het klimaat te verbeteren. Daarin richt de partij zich vooral op broeikasgassen. Daarbij wil de partij de burger zoveel mogelijk ontzien. Daarom worden eerst grote vervuilers aangepakt, zoals de industriesector. Dit gaat de burger ook geld kosten, maar minder direct dan bijvoorbeeld accijns op schadelijke producten als benzine.

De VVD doet er, ook in dit interview, genoeg aan om uit te dragen niet klimaatconservatief te zijn. Zo was er een vraag over de bereidheid van de VVD om compromissen te sluiten tijdens de formatie met betrekking tot het klimaatbeleid. Hierbij vroeg ik of de VVD bereid is om extra nationale regels in te voeren in ruil voor een streng immigratiebeleid. Hierbij stelde ik dus dat de VVD de extra regels als negatief zou beschouwen en het strenge immigratiebeleid als positief. Hier ging Dijkstra fel tegenin: “Suggestieve vraag. Dit veronderstelt dat wij klimaatconservatief zijn en dat is zeker niet het geval. Dit kabinet zal het meest groene kabinet ooit worden, ongeacht wie met ons meedoet.” Over de compromissen met betrekking tot het klimaatbeleid liet Dijkstra zich verder niet concreet uit. Over compromissen in het algemeen zei hij het volgende: “We onderhandelen over van alles en het uitruilen van belangen kan. Zo kun je iets weggeven dat je meer pijn doet en in ruil iets binnenhalen dat je graag wilt”. Dit is een ruime en eigenlijk ook nietszeggende uitspraak die elke politieke partij zou kunnen gebruiken. Dit zal echter vanwege de vraagstelling zijn en vanwege het feit dat Dijkstra de voorbeelden niet representatief vond.

De VVD is dus van mening dat het niet klimaatconservatief. Maar feit blijft dat het niet bereid is zoveel maatregelen te nemen als bijvoorbeeld GroenLinks wil. Dan rest de vraag wat de VVD van plan is als de fossiele brandstoffen opraken. Daarbij is innovatie het sleutelwoord volgens de VVD: “Wij geloven sterk in innovatie. Fossiel raakt niet zo snel op als eerder voorspeld werd. Toch schakelen we om naar een meer duurzame economie en dat is ook verstandig”. Als voorbeeld geeft Dijkstra dat de VVD strijdt voor afval als grondstof. Dat mag nu nog amper, maar door de VVD al vaker dan voorheen en de partij hoopt dat dat in de toekomst nog meer mogelijk is. Dit is slechts een voorbeeld van de circulaire economie die de VVD steeds meer wil opbouwen.

 

Tot zover het inhoudelijke klimaatbeleid van de VVD. Dan is er ook nog de vraag hoe groot de invloed van de VVD is op het klimaatbeleid. Het is natuurlijk logisch dat de VVD als grootste partij van Nederland veel invloed kan hebben in het klimaatbeleid. Ten opzichte van bijvoorbeeld de ChristenUnie zat de VVD tijdens het vorige kabinet ook nog eens in de coalitie. Doordat de VVD maar met één andere partij samenwerkte, de PvdA, was de invloed op het beleid en dus ook het klimaatbeleid groot.  Een ander voordeel van de coalitie vormen is dat je bewindspersonen kan leveren. Zo was Melanie Schultz van Haegen van de VVD minister van Infrastructuur en Milieu. Ook op deze manier kon de VVD invloed uitoefenen op het beleid. Deze informatie was allemaal vrij logisch en gebaseerd op feiten. Maar dan zijn er ook nog verschillende manieren waarop je met de 33 zetels die de VVD tijdens de verkiezingen van dit jaar zoveel mogelijk invloed kunt hebben in de Tweede Kamer. Over de manier waarop de VVD dat probeert te doen zei Dijkstra het volgende: “Door goed samen te werken met iedereen. Door de argumenten te gebruiken die ook anderen helpen en door de meest verstandige lijn te kiezen waarbij je je eigen uitgangspunten niet uit het oog verliest”. Dit is ook niet echt een antwoord dat echt duidelijk bij één van de hoofdpunten van de VVD hoort. Het antwoord is daarentegen wel begrijpelijk. Als je als partij alleen maar je eigen standpunten wilt doordrukken en daarbij totaal niet let op de mening van anderen zullen andere partijen minder geneigd zijn om ook naar jouw standpunten te luisteren op het moment dat er bijvoorbeeld over iets belangrijks moet worden gestemd.

 

Samengevat is het klimaatbeleid van de VVD minder conservatief dan dat ik vooraf dacht, al willen ze wel andere en mindere maatregelen nemen dan de echt klimaat-progressieve partijen. De partij heeft een grote invloed op het landelijke klimaatbeleid, door het grote aantal zetels en door het feit dat ze al jaren in de coalitie zitten en dat de komende vier jaar ook het geval is. Al weet je dat natuurlijk nooit…